هر دندان از نظر ظاهری از سه قسمت تاج، ریشه و گردن تشکیل شده است. تاج قسمتی از دندان است که در خارج از لثه قرار دارد. ریشه داخل لثه و درون حفره استخوانی فک قرار دارد و گردن قسمتی از دندان است که بین تاج و ریشه قرار گرفته است.
هر دندان شکل مخصوصی دارد و برای عمل معینی به کار می رود. در انسان دندان ها دو نوع شیری و دایمی هستند.
تعداد دندان های شیری در هر فک ۱۰ عدد و در تمامی دهان ۲۰ عدد است.
بعضی از افراد تصور می کنند که دندان های شیری به خاطر عمر کوتاهشان اهمیت چندانی ندارد و به مراقبت از آنها زیاد مهم نیست.
دندانهای دائمی ۳۲ دندان می باشند که در سن ۶ سالگی اولین آن رویش پیدا می کنند .
مهم‌ترین عامل ایجاد پوسیدگی دندان و بیماری لثه، پلاک میکروبی است که در روی سطوح دندانی تجمع می‌یابد. بهترین وسیله برای برداشتن آن، مسواک و نخ دندان بوده و خمیردندان نقش کمکی ایفا می‌کند. همین‌طور طریقه مسواک زدن و مدت زمان آن در پوسیدگی دندانها نقش به سزایی دارد. حساس‌شدن دندان نسبت به سرما، گرما، تماس با مواد شیرین، وجود نقاط قهوه‌ای یا سیاه روی دندان و درد دندان از علایم پوسیدگی دندان است.
لثه، بافت نگهدارنده دور دندان است. این بافت وقتی سالم است که نمای صورتی رنگ و سفت داشته باشد. علت اصلی از دست رفتن دندان در بزرگسالان، بیماری لثه و بافت دور دندان است. بیشتر مردم در زندگی به انواعی از بیماری لثه دچار می شوند. این بیماری می تواند به چند شکل ظاهر شود اما نتیجه همه آنها تضعیف بافت نگهدارنده دندانها می باشد.
شایع ترین انواع بیماری های لثه عبارتند از التهاب لثه است که التهاب اطراف دندان شکل پیشرفته تر بیماری است و باعث تخریب بافت می شود.
علایم التهاب لثه عبارتند از: تورم، نرمی ، قرمزی لثه ها، خونریزی آسان از لثه ها به خصوص هنگام مسواک زدن و تغییر رنگ لثه از صورتی به قرمز تیره.
اولین و مهم ترین اقدام برای درمان التهاب لثه تمیزکردن دندان هاست که به آن جرمگیری می گویند. بعد از جرمگیری، ممکن است لثه بیمار هنگام مسواک زدن دچار خونریزی شود که این حالت طبیعی است و فقط چند روز طول می کشد.
برای حفظ سلامت دندانها و پیشگیری از پوسیدگی آنها کاهش مصرف شیرینی جات مهم است، یعنی نه تنها بهتر است شیرینی جات، کمتر مصرف شود بلکه کاهش مصرف میان وعده‌هایی نظیر پفک و چیپس نیز که از عوامل ایجاد پوسیدگی دندانی است باید مورد توجه قرار بگیرد.
پوسیدگی دندانی در واقع یک بیماری با منشا باکتریایی است. عامل پوسیدگی دندان در واقع در دهان همه وجود دارد، اما در اثر بی‌توجهی به رعایت بهداشت دهان و دندان، محیط برای رشد و تکثیر آنها فراهم میشود.
از مهم ترین روشهای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان می توان به :مسواک زدن صحیح – استفاده از نخ دندان – دهانشویه اشاره کرد.